Langdurige zorg neemt cliënt onvoldoende mee in kwaliteitsbeleid
Aanbieders van verpleeghuiszorg en gehandicaptenzorg nemen de ervaring van cliënten onvoldoende mee bij kwaliteitsmetingen.
Cliëntenraden worden niet betrokken, terwijl dit wel een eis is in de kwaliteitskaders. Zorgverleners kunnen in de praktijk weinig leren van kwaliteitsmetingen omdat ze geen terugkoppeling krijgen. Dat blijkt uit onderzoek van het Nivel.
Het Nivel heeft in opdracht van Zorginstituut Nederland onderzocht hoe en op welke manier cliëntrelevante uitkomsten inzichtelijk worden gemaakt binnen de langdurige gehandicapten- en verpleeghuiszorg. Aanleiding van het onderzoek waren signalen bij Zorginstituut Nederland over onduidelijkheid van het gebruik van werkwijzen en instrumenten hierbij.
Passende zorg
Ervaringen van cliënten zijn onmisbaar binnen passende zorg, stelt ook het Zorginstituut. Deze uitkomsten geven een beeld van wat cliënten belangrijk vinden in relatie tot de zorg en ondersteuning die zij ontvangen. Het onderzoek geeft inzicht in hoe cliëntrelevante uitkomsten gebruikt worden voor leren en verbeteren in de langdurige gehandicapten en verpleeghuiszorg. En verder hoe voor een werkwijze of instrument wordt gekozen en hoe inzichten in de praktijk worden gebruikt om te leren en verbeteren.
Praktijk
Uit het onderzoek van Nivel blijkt dat er een groot verschil is tussen de kwaliteitskaders en de praktijk. Er zijn veel verschillende manieren en instrumenten om kwaliteit van zorg die cliënten in de gehandicapten- en verpleeghuiszorg ervaren inzichtelijk te maken. Bij hun keuze voor een instrument wegen zorgorganisaties niet duidelijk mee hoe belangrijk een manier of instrument voor een cliënt is. Dit terwijl zorgprofessionals juist graag van cliënten of naasten zelf horen hoe zij de kwaliteit van zorg hebben ervaren. Juist dit zorgt volgens zorgprofessionals voor verbetering van zorg op persoonlijk niveau.
Voor het verbeteren van zorg op team en organisatieniveau is een terugkoppeling van kwaliteitsmetingen van de organisatie belangrijk. Dit gebeurt alleen niet altijd en zorgt ervoor dat zorgprofessionals niet de kans krijgen om mee te denken over hoe de zorg beter kan.
Veilige sfeer
Een belangrijke voorwaarde die genoemd wordt om te kunnen leren en verbeteren is een veilige sfeer. Uit het onderzoek bleek dat niet overal sprake is van een veilige sfeer en lerende cultuur. Daarbij gaat het om een sfeer waarin collega’s openstaan om te leren en feedback te ontvangen. Een open houding en elkaar vertrouwen speelt een belangrijke rol. Soms speelt onderlinge concurrentie een belemmering of zijn zorgprofessionals bang om op fouten te worden afgerekend.
Aanbevelingen
Lerende organisaties in de langdurige zorg vragen om investeringen in zorgprofessionals en in management, in de vorm van scholingen en tijd vrij maken om leren en verbeteren een structurele plek te geven. Ook zorgverzekeraars kunnen hier invloed op hebben, namelijk door in hun inkoop van zorg meer aandacht te besteden aan het belang van leren en verbeteren.