De Jonge: ‘Dit is hét moment om een goede werkgever te zijn’

Zorgbestuurders in de ouderenzorg praatten afgelopen week over alle mogelijke manieren om aan nieuw personeel te komen. Het enorme personeelstekort noopt tot creatieve oplossingen. Samenwerken is het nieuwe concurreren en bonussen zijn uit den boze.

Om het belang van de besloten bijeenkomst te onderstrepen was ook VWS-minister Hugo de Jonge uitgenodigd.

Goede wil
De ActiZ-leden hadden niet de bedoeling om de minister toezeggingen te ontlokken, zegt Jacqueline Joppe, vice-voorzitter van het bestuur van ActiZ. ‘Ik vind dat VWS al heel veel heeft gedaan en extra geld beschikbaar heeft gesteld.’ De 125 toegestroomde zorgbestuurders zaten er vooral om de minister hun betrokkenheid te tonen bij het arbeidsmarktvraagstuk. Het probleem in de hele zorg is zo nijpend dat ouderenzorginstellingen zelfs naar elkaar willen verwijzen of naar andere zorgsectoren als nieuwe medewerkers zich aanmelden. ‘Wij gaan samenwerken en niet meer concurreren. En we gaan al helemaal niet met bonussen werken. Daar hebben we vanmiddag commitment op gekregen van de zaal.’ Joppe is hartgrondig tegen bonussen, zegt ze: ‘Bonussen werken maar kortstondig. Ik geloof daar helemaal niet in. Je moet plezier hebben in je werk, trots zijn op je vak en je organisatie. Dat is veel effectiever dan een bonus.’

Personeelstekort
De vvt-sector kampt met een enorm tekort aan arbeidskrachten. Nu werken er 260.640 mensen in de patiëntgerelateerde functies in de vvt. Daar moeten 187.750 bijkomen in vier jaar. Om de groeiende zorgvraag te kunnen opvangen, zijn 99.450 nieuwe medewerkers nodig. Tegelijkertijd vindt er een uitstroom van de babyboom-generatie plaats uit de zorg, doordat deze medewerkers met pensioen gaan. Dat betekent een vervangingsvraag van 88.300 medewerkers. Op dit moment zijn er 65.200 mensen in opleiding voor een beroep in de zorg. Hoe groot het deel hiervan is dat voor de ouderenzorg kiest, is niet bekend. Blijft over: een gat van 122.550 mensen.

Ouderenzorg
De Jonge: ‘De opdracht is allemachtig groot. Iedereen heeft hier terecht buikpijn van, maar het blijkt dat er echt veel mogelijk is wanneer men bereid is op een creatieve manier aan de slag te gaan.’ In de komende vier jaar moeten er alleen al in de ouderenzorg bijna de helft van de hoeveelheid medewerkers bij om de vergrijzing van de samenleving en de ontgroening van de zorgmedewerkers te kunnen opvangen. Eenvoudige oplossingen zijn er niet, zegt De Jonge: ‘We hebben de luxe niet om te kunnen kiezen, we moeten inzetten op alle maatregelen die er mogelijk zijn.’

Zorgopleidingen
De Jonge: ‘Eerst zullen we moeten zorgen dat meer mensen kiezen voor een zorgopleiding. Dat lukt op het hbo en het mbo maar nog onvoldoende op het vmbo. Dat is zorgwekkend. Vervolgens zal het rendement omhoog moeten en zullen werkgevers afgestudeerden moeten behouden voor de zorg. Daar is echt nog veel ruimte voor verbetering.’ Ook veel mogelijkheden ziet De Jonge bij de groep zijinstromers en herintreders. De Jonge: ‘In iedere regio wordt een strategische personeelsplanning gemaakt: de vervangingsvraag is in beeld gebracht, evenals het opleidingspotentieel. Zo weet je hoeveel mensen je moet verleiden om als zijinstromer in de zorg te gaan werken.’

Goed werkgeverschap
Gemiddeld stromen er 80.000 medewerkers per jaar uit de zorg. Om die mensen vast te houden, loont het een goede werkgever te zijn. De Jonge: ‘Goed werkgeverschap maakt wel degelijk verschil.’ Joppe: ‘Er moet ruimte zijn voor ontwikkelen, voor passende contracten, voor switchen naar een andere cliëntengroep.’ Het is wennen voor organisaties en juist de bestuurders hebben nog heel wat werk te verrichten, zegt ze. ‘Dit is echt een bestuurlijke opdracht, niet slechts een klus voor hr-afdelingen. Je zult als bestuurder de organisatie in moeten, zendingswerk moeten verrichten. De werknemer met het ideale cv is inmiddels nauwelijks meer te vinden. Je zult als bestuurder je werknemers moeten vertellen dat zijinstromers nog niet direct de werkdruk kunnen verlichten maar op den duur wel.’

Anders gaan werken
De Jonge: ‘We moeten meer mensen beter opleiden en anders gaan werken. Het is de zorginstellingen vorig jaar gelukt om 37.000 mensen extra aan te nemen. Dat vind ik een prestatie van formaat. Het aantal opleidingsplekken en stageplekken is gestegen. Joppe: ‘Met alleen meer personeel gaan we het niet redden in de zorg. Het is en anders kijken, en zijinstromers, leerlingen, herregistratie van mensen die ooit een opleiding hebben gehad in de zorg. En we zullen de samenleving anders moeten inrichten. We zullen ook onze eigen netwerken in moeten zetten. Die twintigduizend nieuwe medewerkers gaan we niet in zijn geheel halen.’

Werken in de zorg
Dit najaar start de landelijke campagne ‘Werken in de zorg’. Dan moeten alle zorginstellingen gereed zijn om iedereen die in de zorg wil werken een warm welkom te heten. ‘Bij ons melden zich mensen tussen de twintig en de zestig. Die willen wij maatwerk kunnen bieden.’ In de nieuwe cao zijn afspraken gemaakt over oriëntatiebanen, met behoorlijk salaris, waarmee zijinstromers kunnen kijken of het werk in de zorg iets voor hen is. En als zich iemand meldt bij een verpleeghuis maar vervolgens liever in de gehandicaptenzorg of het ziekenhuis wil werken, helpt het verpleeghuis zo’n nieuwe medewerker gewoon verder. Joppe: ‘Dat gaan we dus echt doen.’

BSL organiseert op 18 december het congres Healthcare@work.

Bron: www.zorgvisie.nl