Column

Rendementsdenken en samenwerken

Toen het maagdenhuis in 1969 werd bezet was het rendementsdenken ineens “ hot”. Binnen het onderwijs is het rendementsdenken “gemeengoed”. Scholen worden afgerekend op hun prestaties en hoe beter de kwantitatieve prestaties zijn, hoe beter men denkt dat de school is. Als je te weinig leerlingen hebt die slagen, of in de voorgeschreven tijd hun diploma halen, kun je zomaar als zwakke school bestempeld worden.

Er wordt niet gekeken naar de instroom van leerlingen, alleen naar de doorstroom en de output aan het eind van de opleiding. Het rendement kan laag zijn, de kwaliteit van het gegeven onderwijs erg goed, maar scholen worden alleen afgemeten aan de harde kale “eind” cijfers. Rendementsdenken heeft dus vooral met harde feiten te maken en niet met het rendement, groei of ontwikkeling van de individuele leerling.

Rendementsdenken als het gaat om samenwerking, is helaas nog geen gemeengoed. Samenwerkingsverbetering als onderwerp om het rendement te verhogen wordt vaak nog niet als instrument opgepakt. Er wordt wel aan “teambuilding” gedaan, maar daarbij worden niet altijd de specifieke individuele vaardigheden op het gebied van samenwerking belicht. Er wordt dan ook vaak voorbijgegaan aan de vraag: wat gaat er dan specifiek niet goed?

In de zorgsector denken ook veel directeuren in rendement. En als de organisatie dan financiële tekorten kent, gaan we snijden in het personeel op de werkvloer. Dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de directe zorg, de veiligheid op de werkvloer en de motivatie van medewerkers, blijkt niet mee te tellen.

Dit neo-liberaal denken in pecunia zal ons de nek gaan kosten. Alles maar omrekenen in euro’s zal op termijn de zorg niet redden. De verzorgingsstaat die we hadden wordt langzaam afgebroken, door steeds maar weer een stukje in te leveren. Gelukkig zijn er ook bestuurders die zich “maatschappelijk verantwoord” opstellen. Er zijn meerdere bestuurders die een CAO-salaris verkrijgen en samen met de medewerkers verantwoorde en kwalitatief goede zorg leveren.

Er zijn weliswaar initiatieven die de zorg kwalitatief willen verbeteren, maar er is nog te weinig oog voor het menselijk kapitaal, het gebruik van de teamdiversiteit op de werkvloer. Rendementsdenken op basis van “zachte factoren”, zoals “kwaliteit” is blijkbaar niet te hanteren voor beleidsmakers. Zorg als investering in welzijn, blijkt niet te kunnen.

Maar “kwaliteit van samenwerking” is wel goed inzichtelijk te maken. Met de teamrollen van Belbin kun je de samenstelling van het team en de individuele inbreng van ieder teamlid op elkaar afstemmen. Bewustwording van de eigenschappen die de samenwerking versterken in een team is voorwaarde om meer gebruik te kunnen maken van elkaars vaardigheden en talenten. En als je dat als team gaat doen, zal niet alleen de kwaliteit van de aangeboden diensten omhoog gaan (immaterieel rendement!), maar ook de het materiele rendement van de organisatie verbeteren.

De levensverwachting van mensen is toegenomen ten opzichte van de vorige eeuw. (Maar eruit vanwege de volgende zin) Ook dat is alleen maar een cijfer uitgedrukt in de leeftijd die we zouden kunnen behalen. Maar zijn onze verwachtingen van het leven ook toegenomen? Komen onze verwachtingen ten aanzien van “goede samenwerking” wel uit? We leven langer en werken langer. Als je daarbij nu eens meer en beter gebruik kunt maken van elkaars “vaardigheden” op het gebied van samenwerken?

Echt omgaan met de diversiteit in “jouw team”, als ondersteuning bij je dagelijkse activiteiten? Dan wordt het werken leuker, aanvaard je elkaars hulp misschien eerder dan je tot nu toe deed, gaat het plezier in het werk omhoog, bereik je je doelen beter en als eindresultaat: het rendement van je team gaat omhoog. Dus rendementsdenken is op zich niet verkeerd, je moet het alleen op de juiste parameters goed richten. En in mijn ogen is “geld” een “onjuiste parameter” en een gevolg of “bijzaak”. Het materiele rendement is dan het gevolg van een goed werkklimaat, een ingespeeld team en het plezier dat medewerkers hebben in het werken binnen een team.

Wil je meer weten over verbetering van samenwerking en communicatie? Laat het mij weten.

Bert Visser
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.