Column

Toekomst

Iedereen heeft individueel een eigen beeld van de toekomst. Niemand kan exact voorspellen hoe de toekomst er uit gaat zien. Scenario’s voor de zorg bieden uitkomst in onzekere en turbulente tijden door meerdere mogelijke toekomstbeelden te schetsen.

Als mij dan gevraagd wordt om hier de toekomst te voorspellen van de zorg, dan denk ik direct aan een uitspraak van Geert Mak. Hij schreef ooit: “toekomstvoorspellingen trekken de lijnen door van wat een samenleving op dat moment als het meest moderne ziet. De voorspelde toekomst kent geen onverwachte breuken, geen fantasie. Ze zegt dan ook meestal meer over de eigen tijd dan over de toekomst”. 

In het boek “diagnose 2025” werd in 2010 beschreven welke ontwikkelingen men in de zorgsector verwacht. Er worden verschillende trends gezien in 2010 en de trendwatchers geven o.a. aan, dat er meer “doe het zelf zorg” komt. Zou deze trend hebben geleid tot het tv programma “dokters versus internet? Ook was een trend zichtbaar, genoemd “zorg tot in de hemel”. Niet op te vatten als het verder uitbreiden van de euthanasiewet, maar duidelijk bedoeld als de hogere verwachtingen van zorgkwaliteit en zorgervaringen. 

Daarnaast de trend naar een vitaler langer leven, de verwachting dat we meer aan preventie zouden doen en tegelijk de trend dat er meer chronisch zieken zouden komen, mede omdat we langer zouden leven. Ook zouden we meer duurzaamheid willen in de zorg, naast verzakelijking, marktwerking en ondernemerschap. Tegelijkertijd is in 2010 al de vraag gesteld of er wel genoeg mensen de zorg in zouden gaan; waarschijnlijk zou er een krapte komen op de arbeidsmarkt. De kosten zouden de pan uitrijzen door gerichter behandeling met hoogwaardige medische technologie.

Kijkend naar deze 2010 trends kunnen we nu constateren dat deze grotendeels uitkomen. Er is krapte op de arbeidsmarkt. Mensen hebben googleritis en zoeken eerst op internet wat hen scheelt om met die “kennis” naar de arts te gaan. We worden inderdaad steeds ouder en blijven vitaler. Duurzaamheid is het modewoord en marktgericht denken lijkt in deze jaren van het neo-liberalisme een grondhouding te worden.

Tegelijk lijkt de trend naar preventie tot nu toe niet uit te komen. Er wordt weinig tot geen echte aandacht gegeven aan preventie. Beweegprogramma’s worden door de zorgverzekeraars niet ondersteunt, vet voedsel wordt nog steeds niet zwaarder belast, suiker zit in alle voedingsmiddelen verborgen evenals (teveel) zout. De marktwerking in de zorg wordt wel in gang gezet, maar in mijn ogen is het een schijnvertoning. Het enige wat tot nu toe is gebeurd: de centrale positie van de overheid aangaande de zorgkosten is nu overgenomen door de zorgverzekeraars. En wie zijn de bazen van de zorgverzekeraars: oud politici…… dus de politiek blijft in feite aan de touwtjes trekken.

Ondernemerschap in de zorg is er wel gekomen. We hebben natuurlijk Loek de Winter die ziekenhuizen “opkoopt” en er echte ondernemingen van maakt. Diëtisten treden niet meer per definitie in loondienst bij een zorginstelling, maar starten met hun eigen bedrijf. Fysiotherapeuten worden vanuit zorgorganisaties verdreven en richten hun eigen coöperatie of onderneming op die vervolgens weer ingehuurd worden door dezelfde zorgorganisatie.

Dit outsourcen was de trend in de afgelopen jaren. Nu zie je weer dat er wordt in gesourced, het weer in dienst nemen van deze beroepsgroepen. Reden daarvoor is dat men dan beter grip heeft op de kwaliteit van het geleverde werken het zou goedkoper zijn. Datzelfde argument werd jaren geleden gebruikt om juist mensen “buiten de deur” te plaatsen.

Juist kwaliteit van diensten, goede en klantgerichte service lijken de trend te zijn voor zorginstellingen om diensten in te kopen. Voor patiënten, zowel in zorgorganisaties als thuis, zijn klantvriendelijkheid, klantgerichtheid, service en kwaliteit ook belangrijke factoren om organisaties te benaderen. Daarbij is bekendheid een grote factor om als gunsteling in beeld te komen. Want we leven in een `gun-cultuur`.  En voor alle duidelijkheid: dat wordt niet bepaald door mooie lijstjes in het AD of andere publicaties. Dat wordt bepaald door de manier waarop mensen over jouw organisatie spreken. Mond op mond reclame blijft ook in de toekomst de manier om bij mensen in een goed daglicht te komen. Die voorspelling durf ik wel aan.

Kortom: er is altijd belangrijk werk aan de winkel voor de mensen direct aan het bed……