‘Nog meer regels om fouten te voorkomen leidt niet tot betere zorg’

De zorg wordt niet veiliger door nog meer te reguleren én veilige zorg is niet altijd goede zorg.

Dat zijn twee uitspraken van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid in een rapport dat is aangeboden aan minister Hugo de Jonge van VWS en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Volgens het CEG ­– samenwerkingsverband van de Gezondheidsraad en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving – is er in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het veiliger maken van de zorg en het beheersen van de risico’s. Het aantal vermijdbare fouten is daardoor afgenomen. Maar volgens het CEG komen er inmiddels problemen naar voren die worden veroorzaakt doordat de focus te veel ligt bij de veiligheid en het implementeren en reguleren daarvan. Veiligheid wordt dan los gezien van andere waarden die ook belangrijk kunnen zijn voor patiënten. Bijvoorbeeld als een patiënt houdt van wandelen, maar dat niet meer mag, omdat voorkomen moet worden dat hij valt. In het leven (van patiënten en cliënten) is het vermijden van risico’s niet altijd het belangrijkste, stelt het CEG.

Volgens het CEG kan de nadruk op veiligheid verstikkend zijn als hier te veel de nadruk op komt te liggen bij zorgorganisaties en zorgverleners. Veilige zorg is dan niet langer goede zorg, stelt het CEG. Ook benadrukt het CEG dat fouten niet altijd te vermijden zijn en als ze vermeden worden, dit niet altijd leidt tot goede zorg. Bovendien kan de nadruk op veiligheid ook júist tot minder veilige en minder goede zorg leiden; als de angst om fouten te melden in de weg gaat staan van de mogelijkheid om van fouten te leren. Het CEG vindt niet dat de aandacht voor veiligheid in de zorg is doorgeslagen. Maar vindt wel dat het ‘in abstracto nadenken over veiligheid als waarde die losstaat van andere waarden zijn langste tijd wel heeft gehad’.

Het CEG stelt dat er op een betere manier gereguleerd moet worden, want regels vormen niet het enige sturingsmechanisme en ook niet altijd het beste. Er is nu nog vaak sprake van tegenstrijdige regels en regulering, waarbij het risico bestaat dat de ene waarde voorrang krijgt boven de andere. Ook vindt het CEG het belangrijk te erkennen dat de zorg een risicovolle sector is waarin incidenten zullen blijven voorkomen. Nieuwe maatregelen of strengere controle als gevolg van incidentenpolitiek leiden niet tot betere of veiligere zorg. Het zal tot betere resultaten leiden als beleidsmakers en zorgbestuurders zich minder laten leiden door maatschappelijke verontwaardiging, maar rust inbouwen en de tijd nemen om te leren.

Bron: www.medischcontact.nl, door Simone Paauw