Column

Kijken vanuit een ander perspectief (reprise)

In het blad zorg en welzijn las ik een artikel over “irritante collega’s”. Het artikel van Alexandra Sweers begint als volgt:
“Heb jij collega’s waar je eigenlijk niet zo goed mee samenwerkt? Of die je zelfs ronduit irritant vindt? Sommige collega's kunnen zich zo gedragen dat het samenwerken maar slecht lukt. Ze hebben een negatieve houding die de teamspirit opbreekt, maken het behalen van doelen onmogelijk en erger: belemmeren de zorg aan de cliënt. Maar nog erger: schadelijk gedrag kan hele teams uit elkaar laten vallen”.

De vraag van in het blad Zorg en Welzijn is vervolgens wat je als leidinggevende kan doen. Volgens getvoip (http://getvoip.com/blog/2015/02/24/toxic-employees) bestaan er 5 typen:

Type 1: de eeuwige puinhoop
Deze incompetente, grillige en onbetrouwbare persoonlijkheid zuigt de energie van het hele team op. Met als slechte eigenschappen zijn aangeleerde hulpeloosheid, slordigheid, passiviteit en weerstand tegen verandering.

Type 2: De luilak
De luilak vermijdt vooral werk met ook een aanslag op de energie en het enthousiasme van andere collega's. Zijn gebrek aan motivatie, gebrek aan respect voor afspraken en deadlines als slechte eigenschappen naast het verspillen van tijd met zaken die niet met werk te maken hebben.

Type 3: De martelaar
De medewerker die alles zelf wil doen kan ook voor serieuze problemen zorgen. Ze zorgen voor onrust bij collega's en lopen risico op een burn-out. Zijn slechte eigenschap is dat hij zijn grenzen niet kent, klaagt over de werkdruk maar niets uit handen geeft.

Type 4: De sociale allemansvriend
Deze collega is grappig, vermakelijk en iedereens vriend. De werkvloer lijkt wel een podium en de collega kletst en roddelt met iedereen en is daardoor niet echt productief. Ze zijn echter luidruchtig en hebben een gebrek aan focus.

Type 5: De sociopaat
Sociopaten zorgen voor een vijandige omgeving voor anderen. Zo'n collega kan de saamhorigheid en de effectiviteit van een heel team negatief beïnvloeden met zijn pestgedrag, manipulatief handelen en hij kan niet goed omgaan met autoriteit.

Maar wat kun je er aan doen?
Het is natuurlijk belangrijk om als leidinggevende alert te zijn op het gedrag van je collega's. Maar alert zijn is iets anders dan hen te voorzien van een etiketje en dat vervolgens als “schadelijke” gedrag te benoemen om het vervolgens te gaan corrigeren. Het “apart” zetten van collega’s op basis van “irritatie” is volgens mij een verkeerde benadering.

Je zou als leidinggevende ook eens moeten nagaan, wat nu precies de irritatie te weeg brengt. Velen kennen het model van de kernkwaliteiten van Daniel Ofman. Daarin wordt naast kernkwaliteiten ook allergieën geduid. Irritaties hebben in die context dus een verbinding met de kernkwaliteiten van de ander.

Maar naast “allergieën” en “irritaties”, is er ook nog een andere benadering mogelijk die meer van samenwerkingskwaliteiten uitgaat. In de teamrollen van Belbin zijn de bovengenoemde typeringen met andere woorden ook te ontdekken, maar worden in een ander daglicht gesteld. Door aandacht te geven aan het team middels de Belbin Teamrollen, kun je sturing geven aan je team vanuit een positieve insteek.

In dit model wordt duidelijk welke vaardigheden en talenten ieder heeft in de samenwerking met de ander en kun je vanuit de “toegevoegde waarde” van de ander, de aanvulling van jezelf bewerkstelligen. Het gaat dan meer om het benaderukken en verhelderen van de complementariteit van collega’s in een team.

Het is belangrijk om te bezien welke positieve elementen de collega’s hebben. Als je vanuit die benadering aan de slag gaat, kun je waarschijnlijk veel meer bereiken, dan alleen de negatieve zaken oppakken. Ieder heeft teamrolgedrag met sterke en zwakke kanten. en het teamrolgedrag is deels afhankelijk van de samenstelling van het team.

Wij zijn geen van allen “schapen met vijf poten”. Door aan het gehele team inzicht te geven in de samenstelling, ga je meer “binding” creëren dan ieder apart te corrigeren. Zo maak je van een team een team met inzicht in de onderlinge samenhang, de aanvulling van elkaar en vallen teams niet uit elkaar en zijn productief.

Creëer een sfeer, waarin medewerkers zich veilig voelen en hun vragen kunnen stellen in de wetenschap dat er naar hen geluisterd wordt. Maar luisteren alleen is niet voldoende. Wanneer je als leidinggevende laat zien dat je je richt op het gehele team en daarop actie onderneemt, komt dat ten goede aan de onderlinge samenwerking en dus ook de werksfeer.

Via www.interplace.nl kun je lezen welke teamrolvaardigheden ieder in een team kan hebben. Ook kun je daar eventueel testen laten uitvoeren en zo de teamrolvaardigheden van jouw medewerkers in beeld krijgen. Daarnaast kunnen we vanuit OASE& Partners ook ondersteuning bieden aan het team.

Bert Visser