Ggz overleeft door snijden in personeel en dienstverlening

De geestelijke gezondheidszorg (ggz) houdt het hoofd vooral boven water door te snijden in personeel en dienstverlening. Volgens PwC-director Frans Stark is het stilte voor de storm ‘De echte uitdagingen moeten nog komen’, meent hij.

De geestelijke gezondheidszorg (ggz) houdt het hoofd vooral boven water door te snijden in personeel en dienstverlening. Volgens PwC-director Frans Stark is het stilte voor de storm ‘De echte uitdagingen moeten nog komen’, meent hij.

PwC analyseerde de jaarrekeningen van de vijftig grote PwC ggz-instellingen. Stark ziet dat ggz-instellingen de kosten en baten in balans houden middels reorganisaties en het stoppen met niet-vergoede behandelingen. ‘Daarnaast zien we een verschuiving van zorg die in de AWBZ verzekerd is naar geneeskundige geestelijke gezondheidszorg die onder de Zorgverzekeringswet valt. En ten slotte stegen ook de inkomsten uit forensische zorgverlening.’

Resultaat

Instellingen behaalden in 2011 net als het jaar daarvoor gemiddeld 1,6 procent rendement. Wel groeide het verschil tussen goed en slecht renderende instellingen. In 2011 maakten zeven instellingen verlies, tegenover drie in 2010. Het gemiddelde vermogen steeg van 16,7 procent naar 17,8 procent. De omzet steeg ondermeer als gevolg van indexatie van tarieven met 5 procent. De afschrijvingskosten op vastgoed namen met bijna een kwart toe. Bovendien werd totaal voor ruim 40 miljoen euro aan waardevermindering afgeboekt.

Onzekerheid neemt toe

De komende jaren nemen de onzekerheden verder toe, stelt PwC. Cliënten worden steeds vaker thuis verzorgd in plaats van in de instelling. Ook wordt de eigen bijdrage en het eigen risico omhoog geschroefd. In 2013 start het 'scheiden van wonen en zorg', waardoor veel cliënten alleen nog in ggz-instellingen terecht kunnen op basis van een huurcontract. Verder hangt de mogelijk beperking van het verzekerde pakket en een wijziging van de Basis GGZ boven de markt. De Basis GGZ moet voorkomen dat mensen met lichtere en niet-complexe psychische klachten relatief snel bij duurdere tweedelijns zorg terecht komt. De invoering van prestatiebekostiging gaat gepaard met afschaffing van de nacalculatie op kapitaallasten, waardoor dekking van kapitaallasten afhankelijk wordt van de bezettingsgraad. Tegelijkertijd komt die bezettingsgraad onder druk te staan door het saneren van de beddencapaciteit. Ten slotte beoogt men in 2015 een overgang van de jeugdpsychiatrie naar gemeenten en worden opbrengsten uit zorgverlening aan cliënten met een strafrechtelijke veroordeling onzekerder als gevolg van de invoering van prestatiebekostiging in de forensische zorg.

Stilte voor de storm

Stark voorspelt dat het momenteel stilte voor de storm is. ‘De inkomstenstromen zijn de komende jaren onzeker, terwijl de vermogenspositie van veel instellingen, gelet op de toenemende risico’s, relatief mager is. Met name de forse bezuinigingen en de overgang naar prestatiebekostiging in 2013 zet veel druk op instellingen. Voor 2012 heeft de gewijzigde dbc-productstructuur nog geen invloed op het budget, maar de onderhandelingen met verzekeraars moeten voor 2013 zijn afgerond. Ik vrees dat het gebrek aan ervaring met de nieuwe productstructuur de sector in dat spel op achterstand zet.’

Vastgoed

Eén van de zaken die nog nadere invulling behoeft, betreft het vastgoeddossier. Landelijk zal veel klinische capaciteit worden vervangen door ambulante behandelingen. Hierdoor ontstaat een onderbezetting of leegstand op klinieken, terwijl volgend jaar de dekking van de kapitaallasten afhankelijk wordt van de bezettingsgraad. Stark: 'De impact kan per instelling sterk uiteenlopen, vanwege landelijk forse verschillen in de gemiddelde duur van klinische behandelingen, de relatieve omvang van de klinische capaciteit en de mate van gewildheid van het overtollige vastgoed.'

Ggz-akkoord

Het meerjarenakkoord dat minister Schippers onlangs met de sector sloot, is een goede ontwikkeling, zo vindt Stark. Het akkoord moet een einde maken aan de voortdurende kostenstijgingen en zet in op meer eerstelijnszorg, vermindering van het aantal bedden, meer ambulante behandeling en meer internettoepassingen (e-health) voor bijvoorbeeld verslavingszorg en suïcidepreventie. 'Het meerjarenakkoord is een goede basis voor een gefaseerde overgang naar een effectievere ggz tegen lagere kosten. Wel zijn er nog open eindjes. Veel hangt af van het overleg tussen instellingen en verzekeraars.'

Bron: Zorgvisie