Zorgsysteem stimuleert kwaliteit nauwelijks'

Het Nederlandse zorgsysteem garandeert een minimumkwaliteit van zorg, maar stimuleert kwaliteitsverbetering onvoldoende. Dat staat in de Zorgstudie van Roland Berger Strategy Consultants, die dit jaar voor de zevende keer verschijnt.

Zorgsysteem stimuleert kwaliteit nauwelijks'



Het Nederlandse zorgsysteem garandeert een minimumkwaliteit van zorg, maar stimuleert kwaliteitsverbetering onvoldoende. Dat staat in de Zorgstudie van Roland Berger Strategy Consultants, die dit jaar voor de zevende keer verschijnt.

Op dit moment zijn er te weinig prikkels voor zorgaanbieders om kwalitatief uit te stijgen boven het gemiddelde, concluderen de onderzoekers. Volgens Roland Berger richten de spelers in de zorg zich onvoldoende op de ‘klantervaring’ van de patiënt.

Minimumkwaliteit

Robin Alma van Roland Berger: “De discussie in de zorg concentreert zich op het behoud van betaalbaarheid en toegankelijkheid. Gelukkig komt er de laatste tijd meer aandacht voor kwaliteit en hoe dat inzichtelijk kan worden gemaakt." Roland Berger formuleert drie voorwaarden voor een zorgsysteem dat kwaliteit stimuleert: een minimum kwaliteitsniveau garanderen, prikkels bieden om kwaliteit te optimaliseren en ruimte bieden om te innoveren. Uit het onderzoek blijkt dat het Nederlandse zorgsysteem alleen aan de eerste voorwaarde voldoet. Voor ziekenhuizen, ggz, VVT en zorgverzekeringen is het medisch-inhoudelijke minimumniveau gegarandeerd. Medicijndistributie is de enige uitzondering, omdat daar specifieke richtlijnen ontbreken voor de omvang en inhoud van het assortiment en het type en de kwaliteit van de dienstverlening.

Klantbeleving

Nederland levert in verhouding tot andere West-Europese landen een bovengemiddelde medische kwaliteit tegen een gemiddelde prijs. De zorg is echter wel voor iedereen hetzelfde: er is weinig aandacht voor de verschillende wensen van klanten. Daarbij gaat het niet alleen om medisch-inhoudelijke kwaliteit, maar ook om de klantbeleving. Zorginstellingen moeten een welbewuste keuze maken voor de kwaliteit die zij bieden en het kostenniveau dat daarbij past – uiteraard binnen de haalbare financiële kaders. Het Nederlandse zorgsysteem biedt slechts beperkt prikkels voor zorgaanbieders om hun dienstverlening optimaal te laten aansluiten bij de wensen van hun klanten. De redenen hiervoor verschillen per zorgsector.

Overstap lastig

Kwaliteitsverschillen tussen ziekenhuizen zijn beperkt inzichtelijk voor klanten, waardoor het erg moeilijk is bewust te kiezen. Veel keuzemomenten ontstaan pas nadat er al een voortraject in een ziekenhuis is geweest. Overstappen naar een ander ziekenhuis is dan vaak lastig. Er zijn te weinig prikkels voor ziekenhuizen om dit gebrek aan mogelijkheden voor bewuste keuze te verbeteren.

In de VVT en gehandicaptenzorg zijn kwaliteitsverschillen relatief goed inzichtelijk voor klanten of hun familie. Waar echter in een gebalanceerd zorgsysteem mechanismen bestaan om aanbieders het succes of falen van hun differentiatie op kwaliteit te laten 'voelen’, is dit effect in VVT en gehandicaptenzorg door tegenstrijdige financiële prikkels zoals productieplafonds en budgetgaranties zeer beperkt. Zij worden dus niet gestimuleerd om het beter te doen.

Niet goed zichtbaar

In de ggz ontbreken prikkels voor een optimale prijs-kwaliteitverhouding aan zowel de vraag- als aanbodkant. Verschillen in kwaliteit zijn niet goed zichtbaar voor de klant en de financierings-systematiek zet instellingen niet aan de kwaliteit te verbeteren en zo meer klanten aan te trekken.

In de medicijndistributie en de zorgverzekeringsmarkt zijn alle voorwaarden voor het optimaliseren van de prijs-kwaliteitverhouding aanwezig. Toch vindt er weinig differentiatie in dienstverlening plaats door de aanbieders. Bovendien wordt dit niet voldoende gestimuleerd door de belangrijkste beïnvloeders – in de medicijndistributie zijn dit bijvoorbeeld de zorgverzekeraars.

Innovatie geremd

Innovatie in de zorg leidt tot zowel kwaliteitsverbeteringen als kostenbesparingen. Maar onnodige barrières en beperkte aantrekkelijkheid om te investeren remmen die innovatie. De procedure voor toelating en vergoeding van nieuwe zorgproducten duurt lang. Investeringen blijven achter. Zorginstellingen kunnen niet alleen weinig risico dragen, maar ook moeilijk investeerders aantrekken.



Bron: Zorgvisie