Inbreng ActiZ voor de begrotingsbehandeling van VWS 2011
Verpleeg- en verzorgingshuiszorg en thuiszorg
Het kabinet heeft haar plannen voor de komende jaren inmiddels gepresenteerd. ActiZ is
verheugd dat dit kabinet veel aandacht heeft voor kwalitatief goede en goed
toegankelijke ouderenzorg en daar ook de nodige middelen voor beschikbaar stelt.
Inbreng ActiZ voor de begrotingsbehandeling van VWS 2011
Verpleeg- en verzorgingshuiszorg en thuiszorg
Het kabinet heeft haar plannen voor de komende jaren inmiddels gepresenteerd. ActiZ is
verheugd dat dit kabinet veel aandacht heeft voor kwalitatief goede en goed
toegankelijke ouderenzorg en daar ook de nodige middelen voor beschikbaar stelt. Deze
middelen zijn nodig om de zorg toekomstbestendig te maken. Hiervoor is een transitie in
de zorg nodig die gericht is op het langer gezond blijven van mensen, mensen meer
zelfredzaam maken, waardoor ze langer deel kunnen nemen aan de maatschappij en
meer eigen regie van cliënten over de zorg die zij echt nodig hebben. Voor wat betreft
dat laatste punt bent u reeds geïnformeerd over het gezamenlijke initiatief van o.m.
ouderen- en cliëntenorganisaties en ActiZ.
Die transitie is gaande, maar om die te kunnen versnellen is meer nodig dan het
inzetten op 'meer handen aan het bed', waar het regeerakkoord op focust (12.000 fte).
ActiZ wil constructief meedenken hoe de AWBZ brede beleidsintensivering van 820
miljoen euro effectief ingezet kan worden om de zorg te transformeren naar een situatie
waarin de cliënt daadwerkelijk centraal staat en zelf de regie heeft. Daarbij denken we
naast afspraken over het opleiden en bijscholen van personeel ook aan bijvoorbeeld
investeren in zorgtechnologie, het beter ondersteunen van mantelzorgers en
experimenteren met eigen bestedingsmacht van cliënten. Hiermee verwachten we ook te
bereiken dat er minder beroep wordt gedaan op de professionele, collectief gefinancierde
zorgverlening, wat absoluut noodzakelijk is gelet op de demografische ontwikkelingen.
Een dalende beroepsbevolking vereist immers een toekomstbestendige invulling van de
beschikbare middelen.
Een aantal maatregelen die in de voorliggende begroting van VWS voor 2011 wordt
genomen, past ons inziens niet bij dit toekomstbeeld en staat zelfs haaks op de
voornemens van het kabinet om in toekomstbestendig ouderenzorg te investeren. Voor
een drietal punten vragen we hieronder uw aandacht met het verzoek deze mee te
nemen in uw bijdrage aan het begrotingsdebat.
30-plusser niet zelf laten betalen voor MBO opleiding
Het kabinet wil dat 30-plussers voortaan zelf hun mbo-opleiding gaan betalen. Deze
maatregel treft vooral de sectoren die het hardst nieuw personeel kunnen gebruiken,
zoals de sector van verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg. Tienduizenden
zij-instromers en herintreders zullen door deze maatregel afzien van het volgen van een
MBO opleiding. Voor de zorgsector heeft dit grote gevolgen: maarliefst dertig procent van
de nieuwe werknemers in verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg is ouder dan
dertig jaar. Het kabinet wil 12.000 extra fulltime banen bemensen in de ouderenzorg.
Gelet op het hoge aantal mensen dat in deeltijd werkzaam is in de zorg, heeft men dan
bijna dubbel zoveel mensen nodig, die voor een belangrijk deel uit die pool van
dertigplussers moet komen. De voorgestelde MBO-maatregel werkt in dat geval
averechts.
Het gaat bovendien niet alleen om extra mensen aan de slag krijgen in de zorg, maar
ook om het opleiden van voldoende mensen ter vervanging van huidig personeel
(natuurlijk personeelsverloop) en voor het opvangen van verwachte personeelstekorten
in verband met de vergrijzing. Dit betekent concreet dat we voor 2011 circa 34.000
nieuwe mensen moeten aantrekken en in 2012 circa 52.000 personen. De voorgestelde
30-plussers maatregel maakt het opvangen van personeelverloop en tekorten door
vergrijzing in de toekomst onmogelijk.
In samenwerking met de MBO-raad, andere zorgbranches en de vakbonden heeft ActiZ
hierover inmiddels een brandbrief geschreven aan premier Rutte. Tijdens het debat over
de regeringsverklaring is dit punt ook aan de orde geweest. Niettemin achtten we het
noodzakelijk dit punt zowel bij de begrotingsbehandeling van OC&W (waar dit punt strikt
gezien financieel thuishoort) als bij die van VWS prominent te markeren en een concrete
toezegging van het kabinet te vragen om deze maatregel te herzien.
Korting van 142 miljoen euro al per 2011 terugdraaien
Vanaf 2011 staat momenteel nog een (structurele) korting van 142 miljoen euro op de
AWBZ brede zorgcontractering gepland. Deze korting heeft te maken met een
overschrijding van het budget in 2009; meer mensen deden een beroep op de AWBZ dan
vooraf was voorzien. Vanaf 2012 wil het nieuwe kabinet deze korting echter weer
(structureel) ongedaan maken.* ActiZ acht het volstrekt onlogisch om voor het ene jaar
de korting wel in te voeren en voor de volgende 3 jaren toch maar niet meer (jojobeleid).
In juni bent u over deze korting geïnformeerd in de brief van de minister over de
voorlopige zorgcontractering 2011 (voorhangprocedure) en op 1 oktober in de brief van
de minister over zijn definitieve plannen. ActiZ heeft de Vaste Kamercommissie voor
VWS verzocht de zorgcontractering alsnog te agenderen en te bespreken met de
minister, onder meer vanwege bovengenoemd punt.
* In het regeerakkoord wordt gesproken van een intensivering van 820 mln voor de AWBZ breed.
Dit bedrag is opgebouwd uit 2 delen:
1: 142 mln euro wordt vanaf 2012 structureel ter beschikking gesteld om AWBZ breed meer
cliënten van zorg te kunnen voorzien.
2: 678 mln euro structureel is primair bedoeld om de ZZP's van een beter tarief te voorzien,
waardoor meer en betere zorg per cliënt geleverd kan worden.
Korten op zorg thuis staat haaks op gedachte mensen langer zelfstandig te
houden
In algemene zin staat dit nieuwe kabinet positief tegenover inzetten op langer zelfstandig
blijven, langer thuis wonen. Maar dit blijkt nog niet concreet uit investeringen die men
doet om dit mogelijk te maken, bijvoorbeeld door in te zetten op meer zorg thuis.
Sterker, er wordt in de begroting van 2011 een korting van 1,7 % op de tarieven voor
extramurale AWBZ zorg voorgesteld, die dit kabinet in haar financiële plannen in ieder
geval niet terugdraait.
Deze korting zou ter vervanging zijn van een eerdere bezuinigingsmaatregel die formeel
wordt ingetrokken, maar die in de praktijk toch doorwerkt, zodat deze 1,7% bezuiniging
uitpakt als een extra bezuiniging. Zorgorganisaties hebben door middel van een
doelmatiger inzet van zorg de beoogde besparing van 115 miljoen in achtereenvolgende
jaren gerealiseerd. Deze in de praktijk ingeslepen werkwijze zal niet zo maar verdwijnen
en het effect van die bezuinigingsmaatregel - ook al wordt die geschrapt en vervangen
door een andere maatregel - werkt dus structureel door in de komende jaren. Het
opleggen van een korting van 1,7% op alle tarieven van extramurale zorg, heeft dan ook
het effect van een extra korting wat niet de bedoeling kan zijn.
We zouden u dringend willen verzoeken dit punt tijdens de begrotingsbehandeling alsnog
aan de orde te stellen. Wij geven veruit de voorkeur aan een oplossing via de politieke
weg, maar willen hierbij niet onvermeld laten dat - mocht de politieke oplossing niet
gerealiseerd worden - deze feitelijk dubbele tariefskorting voor onze leden zo'n wezenlijk
punt is, dat wij ons wel voorbereiden op een gang naar de kantonrechter.
Bron: Actiz