Advies Raad van State over de prestatiebekostiging in de gezondheidszorg

De Raad van State heeft op 12 maart 2010 een advies uitgebracht over het voorstel van wet houdende wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg en enkele andere wetten in verband met de aanvulling met instrumenten voor prestatiebekostiging.

Advies Raad van State over de prestatiebekostiging in de gezondheidszorg

 

De Raad van State heeft op 12 maart 2010 een advies uitgebracht over het voorstel van wet houdende wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg en enkele andere wetten in verband met de aanvulling met instrumenten voor prestatiebekostiging. Met prestatiebekostiging wordt beoogd de doelmatigheid te vergroten door de introductie van meer prikkels voor zorgverzekeraars en zorgaanbieders tot doelmatig handelen.

In het advies komt de Raad tot de conclusie dat een stelsel van prestatiebekostiging op zichzelf past in de structuur van het zorg(verzekerings)stelsel. Dat stelsel is gebaseerd op gereguleerde marktwerking, waarbij zorgverzekeraars, zorgaanbieders en verzekerden in een driehoeksverhouding zijn gebracht. De overheid heeft hierbij een kaderstellende rol.

Gelet op de toenemende kosten van de zorg vanwege de technologische ontwikkelingen en de vergrijzing, en de situatie van de overheidsfinanciën op langere termijn, is het begrijpelijk dat bij voorrang gestreefd wordt naar het vergroten van de doelmatigheid in de zorg. Het bereiken van deze doelmatigheidswinst in een systeem van gereguleerde marktwerking is echter alleen mogelijk indien aan een aantal essentiële en noodzakelijke voorwaarden is voldaan.

In de eerste plaats dient er sprake te zijn van een stabiele productstructuur. Een dergelijke stabiele en transparante productstructuur ontbreekt (vooralsnog). Dat bemoeilijkt de vrije prijsvorming en de verevening van zorgverzekeraars.

In de tweede plaats moet een gelijk speelveld tussen de verschillende (typen) van zorgaanbieders worden gecreëerd. In verband daarmee moeten de kapitaallastenproblematiek (en die van de vermogensopbouw), de problematiek van de macrobudgettaire beheersbaarheid van de kosten van de zelfstandige behandelcentra en die van de medisch specialisten (al dan niet in loondienst) zijn opgelost. De toelichting biedt hierop onvoldoende zicht.

Voor een succesvolle implementatie van prestatiebekostiging is noodzakelijk, dat de tijdelijkheid van de voorgestelde overheidsinterventies, zoals de ex post verevening, vereffening en prijsregulering, wordt vastgelegd en deze slechts als overgangsmaatregelen worden voorgesteld. Deze tijdelijkheid ontbreekt in het wetsvoorstel.

De Raad is er niet zonder meer van overtuigd dat aan de vorengenoemde voorwaarden tijdig, voor de beoogde invoering van de nieuwe systematiek per 1 januari 2011, zal zijn voldaan. Op die manier is niet gewaarborgd dat de overheid de bedoelde terughoudendheid in het overnemen van marktrisico's zal kunnen betrachten. Dat maakt het bereiken van de beoogde doelmatigheidswinst niet vanzelfsprekend. Wanneer de facto een budgetteringssystematiek wordt gehandhaafd voor zowel zorgaanbieders als zorgverzekeraars, zal de beperkte beschikbaarheid van publieke middelen moeten leiden tot andere – ingrijpende – maatregelen, zoals pakketverkleining en hogere eigen bijdragen.

De Raad adviseert, alvorens tot invoering van prestatiebekostiging over te gaan, eerst meer zekerheid te creëren rond de belangrijkste knelpunten voor het functioneren van het stelsel als geheel. Dit betreft in het bijzonder de invoering van de DOT-structuur (en in samenhang daarmee de afbouw van ex post calculaties), alsmede rond de kapitaallastenproblematiek, de zelfstandige behandelcentra en de medisch specialisten.

 

Datum publicatie: dinsdag 1 juni 2010 - Datum advies: vrijdag 12 maart 2010.